درخت کم آب گل محمدی،نهال ریشه دار گل محمدی

درخت کم آب گل محمدی به دامنه وسیعی از شرایط اقلیمی سازگار بوده و ازجمله گیاهان کم‌توقع طبقه‌بندی می‌شود.،گل‌محمدی، بانام علمی Rosa damascenaMill. ‌از شاخه گیاهان گل‌دار، زیرشاخه نهاندانگان، رده‌ی دولپه‌ای‌ها، زیر‌رده Rosidea‌،راسته Rosales، خانواده Rosaceae، زیر خانواده Rosoideaeهست. گل محمدی در دسته ی رزهای قدیمی و غیر بالارونده طبقه بندی می شود. این گیاه به شکل درختچه‌ای خزان کننده، به ارتفاع حدود 1 تا 2 متر دارای برگ‌های مرکب از هفت تا نه برگچه دندانه‌دارو چرمی شکل و ساقه‌های با انشعاب زیاد و خاردار دارد که این خارها به رنگ قهوه ای و یا قرمز هستند که نوک آنها مستقیم و یا به سمت پایین خمیده است. گلها به شکل صورتی خوشرنگ با ۳۲ گلبرگ صورتی مشابه و یکدست کاسبرگها به تعداد ۵ عدد که حداقل سه تای آنها دارای زوائد بزرگی در لبه‌ها هستند. پرچم‌ها زرد رنگ به تعداد ۱۰۰ عدد در ترکیب گل وجود دارند. روی برگ‌ها صاف و سبزرنگ ولی پشت برگ‌ها سبز کم‌رنگ است، دم برگ‌ها دارای پوششی از خارهای کوچک و نمدی هستند. در برخی از واریته های گل محمدی ساقه و برگ نیز معطر هستند. در ایران فقط گل محمدی کاشان دارای برگهای با عطر ملایم هستند. گل‌آذین این گیاه به‌صورت دیهیم با 9-3 گل و گاهی بیشتر هست .

گل محمدی به دو دسته ی قدیمی و جدید تقسیم بندی می شود:

الف) گل محمدی قدیمی (بهاره)َ

این گروه از گل محمدی، دارای ویژگی های مورفولوژیکی و ظاهری می باشد که در بالا ذکر شد . دارای گلهای صورتی رنگ نیمه پر پر می باشد. این گروه در واقع بخش عمده ای از مزارع گل محمدی جهان به خصوص در ایران را شامل می شود و همان گل محمدی معروف است که توسط کشاورزان مورد کشت و کار قرار می گیرد.

ب) گل محمدی جدید (پاییزه)

این دسته از گل محمدی به فرم درختچه ای گسترده و به ارتفاعی در حدود 5/1 متر و عرض 2/1 متر رشد می کنند. گلها به رنگ قرمز صورتی هستند که حالت خوشه ای باز دارند که قطر گل ها در برخی موارد تا 9 سانتی متر هم می رسد. این گروه بیشتر خواستار مناطق با آفتاب زیاد و گرم هستند .

زمان گلدهی این واریته ها بیشتر در اواخر تابستان و پاییز است بدین جهت گل محمدی پاییزه خوانده می شوند.

انتخاب محل مناسب کشت گل محمدی

ارتفاع از سطح دریا

اکثر مزارع گل محمدی کشور ایران در ارتفاعات 1900 متر از سطح دریا و یا بالاتر قرار گرفته‎اند. از بهترین اسانس‌های تولیدشده گل محمدی می‌توان به اسانس تولیدشده در منطقه لاله‌زار کرمان اشاره نمود که در ارتفاع 3000 متری از سطح دریا واقع شده است. به‌هرحال می‌توان گل محمدی را در ارتفاعات پایین‌تر نیز کشت نمود به شرطی که سایر شرایط محیطی مانند دما، شدت نور، رطوبت نسبی و … نیز فراهم باشد. به‌صورت کلی اقلیم مناسب کشت گل محمدی یک اقلیم ملایم با آب‌وهوای معتدل است.

دما

تقریباً بیشتر فرایندها‌ی فیزیولوژیکی گیاهان تحت تأثیر دمای محیط قرار داشته و این عامل تعیین کننده طول فصل رشد مناطق مختلف جغرافیایی است. تمام گیاهان در دامنه دمایی بین 5 تا 40 درجه فعلیت می‌کنند. در واقع این دما به عنوان دمای بحرانی شناخته شده و دمای بهینه رشد در گونه‌های مختلف گیاهی بین این دو دما در نظر گرفته می‌شود. در رشد و نمو گیاهان خانواده رزاسه مانند گل محمدی نیز دمای هوا به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل محیطی مطرح بوده و در کشت و کار این گیاهان از اهمیت زیادی برخوردار است . دمای مناسب در کشت و کار این گیاهان در طول روز 2 تا 30 درجه و در طول شب دما بین 18 تا 20 درجه سانتی‌گراد در نظر گرفته می‌شود ). در گل محمدی چنانچه دمای شب در طی زمانی که گیاه وارد فاز گلدهی می‌شود (Kim and Lieth, 2003) به کمتر از 10 تا 12 درجه سانتی‌گراد برسد تولید اسانس به‌صورت قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد؛ اما دمای پایین در طی رشد رویشی و قبل از گلدهی گیاه باعث افزایش کیفیت و کمیت اسانس تولیدی خواهد شد. به‌هرحال محدوده دمایی مناسب پرورش اکثر گیاهان خانواده رزاسه 19 تا 27 درجه بیان شده است. به عقیده ویس (1977)دمای هوای بین 5 تا 15 درجه در طی فصل رشد و قبل از گلدهی گیاه گل محمدی باعث تولید گل‌های بزرگ‌تر و با میزان اسانس بیشتر خواهد شد. بعلاوه این محقق بیان می‌کند که در طول مدت‌زمان گلدهی گل محمدی دمای کمتر از 10 تا 12 درجه از گلدهی جلوگیری کرده در صورتی که دمای 20 درجه باعث افزایش تولید اسانس این گل می‌گردد. گلدهی در این گیاه وابستگی مستقیم به تولید جوانه‌های جانبی داشته که بعدها به گل تبدیل می‌شوند. دما همچنین بر میزان تولید این جوانه‌ها و تبدیل آن‌ها به جوانه‌های زایشی مؤثر است. مقدار دما طی مدت‌زمان تولید جوانه‌های جانبی بر روی رشد بعدی این جوانه‌ها تأثیر مستقیم دارد (Marcelis –van) .در هنگامی‌که دما از 24 درجه بالاتر می رود طول ساقه و تعداد گل‌های تولیدی به صورت قابل توجهی کاهش خواهد یافت(Acker, 1995). در دمای پایین به علت کاهش سرعت رشد گیاه میزان کربوهیدرات‌های موجود افزایش می‌یابد( (De Vries et al. 1982. اوشیو و همکاران (2008) مشاهده کردند که ظرفیت فتوسنتزی و میزان تولید بافت‌های مختلف در گیاهان پرورش‌یافته در دمای 20 درجه روز و 15 درجه شب به‌صورت معنی‌داری افزایش پیدا می‌کند. درسال‌هایی با بهارگرم‌ترگلدهی زودتر اتفاق افتاده و در بهار خنک گلدهی به تأخیرمی‌افتد. در شرایط آب‌وهوای خنک همین‌گونه که گفته شد عملکرد و کیفیت اسانس تولیدی به مراتب بالا خواهد رفت .

شدت نور و طول روز

طول روز تابعی از عرض جغرافیایی و موقعیت تابش خورشید است. در بسیاری از گیاهان طول روز و شب بر فعالیت‌های حیاتی تأثیر مستقیم دارد (Waldren, 2003). اگرچه در مورد گل‌سرخیان طول روز تأثیری در زمان گلدهی ندارد اما بر فعالیت‌هایی که به‌صورت مستقیم با عملکرد گیاه در ارتباط هستند مانند تعداد جوانه‌های جانبی، سرعت و نرخ سقط گل، تشکیل شاخه‌های جدید، سرعت رشد و امثال آن‌هاتأثیرگذار است . گزارش متعددی تأثیر طول روز بر گلدهی گل محمدی را موردبررسی قرار داده‌اند. در این مطالعات تأثیر متقابل دما و نور بر گلدهی گل محمدی مورد بررسی قرار رفته است. به‌عنوان مثال شدت نور پایین در دمای پایین و رطوبت نسبی 88% باعث افزایش عملکرد گل، افزایش کیفیت و کمیت ترکیبات مونوترپن اسانس گل محمدی شده است (Misra et al., 2002). شدت نور بالا و دمای پایین باعث افزایش کربوهیدرات‌های ذخیره‌ای در برگ‌ها شده و می‌تواند به علت بازخورد منفی باعث کاهش ظرفیت فتوسنتزی گیاه شود( (Dieleman and Meinen, 2007). از طرفی شدت نور کم نیز در گونه‌های دیگر خانواده گل‌سرخیان باعث کاهش شدت رنگ گلبرگ‌ها شده است. کیفیت نور نیز مورد مطالعه قرار گرفته و مشخص شده است که تأثیر مستقیم بر افزایش شاخه‌های تولیدی دارد. نسبت بالای نور قرمز به مادون قرمز باعث تسریع تولید جوانه‌های جدید شده درصورتی‌که نسبت پایین آن باعث جلوگیری از تولید آن‌ها شده است (Zieslin and Mor, 1990).

رطوبت نسبی هوا

یکی از موارد مهمی که در کیفیت و کمیت محصول تولیدی گل محمدی تأثیر مستقیم دارد رطوبت نسبی است. بر اساس آزمایش‌های انجام‌گرفته مناسب‌ترین میزان رطوبت نسبی در زمان رشد رویشی گیاه 70 درصد (Arkley, 1963) و در زمان شروع گلدهی و شکوفایی گل‌ها 60 درصدWeiss, 1997)) به‌دست‌آمده است.

شرایط خاک و تأثیر آن بر رشد گیاه گل محمدی

رشد گیاهان تابعی از شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک بوده و انتخاب خاک مناسب تضمین‌کننده عملکرد بهینه است. مناسب‌ترین خاک برای کشت و کار گل محمدی خاک لومی عمیق و دارای PH بین 6 تا 5/7 است. خاک های اسیدی باعث کاهش رشد و درنتیجه کاهش عملکرد گل محمدی می‌گردد. از طرفی در سال 2003 بریچت گزارش کرد که گل‌سرخیان به‌صورت کلی به شرایط آهکی خاک نیز حساس هستند و در این‌گونه خاک‌ها نیز نباید کشت شوند. از کشت گل محمدی در خاک آهکی به‌خصوص هنگامی‌که شرایط آب نیز قلیایی باشد باید خودداری نمود (Weiss 1997). گل محمدی شرایط غرقاب را نمی‌پسندد و نباید در خاک‌های رسی کشت شود اما در مناطقی که میزان بارندگی بسیار پایین است خاک شنی نیز نامناسب بوده و باید از ترکیب مناسب خاک که توانایی حفظ آب را دارد استفاده نمود. درخاک‌های سنگین بیماری‌های ریشه توسعه یافته و مشکل کمبود مواد غذایی پیش خواهد آمد (Karlik et al., 2003) . از موارد بسیار مهم در بحث کیفیت خاک می‌توان به شوری اشاره کرد. هرچند در مورد میزان مقاومت گل محمدی به شوری خاک مطالعات زیادی انجام نگرفته است اما به نظر می‌رسد این گیاه میزان شوری تا پنج دسی زیمنس بر متر را تحمل کند [نیکبخت و کافی به نقل از (دوازده امامی، 1382)]. علاوه بر موارد گفته شده میزان عناصر سنگین موجود در خاک مانند سرب، کادمیوم و امثال آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مثلاً با افزودن کودهای فسفری مقداری کادمیوم نیز به‌طور ناخواسته و به‌صورت ناخالصی موجود در این کودها به خاک افزوده می‌گردد. در اینجا ذکر این نکته ضروری است که فلزات سنگین در اسانس تولیدی دیده نشده اما این عناصر باعث کاهش رشد گیاه می‌شوند. از طرفی چنانچه هدف استفاده خوراکی از گلبرگ‌های گل محمدی باشد به ‌هیچ‌وجه نباید در این‌گونه خاک‌ها کشت شوند.

کود دهی

تکامل گل‌های گل محمدی و به دست آوردن محصول باکیفیت بالا درگرو تغذیه متعادل گیاه است.گیاه گل محمدی جهت تولید محصول مناسب نیازمند تغذیه کامل تمام عناصر غذایی است. در کشور بلغارستان در هر هکتار گلستان گل محمدی 64 کیلوگرم نیتروژن، 7/8 کیلوگرم فسفر و 36 کیلوگرم پتاسیم به‌صورت سالانه مصرف می‌شود که در این شرایط تغذیه‌ای میزان ذخیره‌شده این عناصر در گل‌های مورد آزمایش به ترتیب 3، 34/0 و 1 درصد بیان شد(1987.Koseva et al). میزان عملکرد گل و اسانس تولیدی در گل محمدی با سطوح این سه عنصر در برگ‌ها و جوانه‌های تولیدی در طول مدت‌زمان تکامل جوانه‌ها ارتباط مستقیم دارد (Orlova,1984). مقدار این عناصر از مرحله تکامل جوانه تا مرحله گلدهی به ترتیب 35، 67 و 25 درصد کاهش پیدا می‌کند (Weiss,1997). مقدار مناسب نیتروژن نیتراتی، نیتروژن آمونیومی، فسفر و پتاسیم خاک در مزارع تولید گل محمدی به ترتیب 180-35، 20-صفر، 50-5 و 300-50 میلی‌گرم در کیلوگرم بیان‌شده است (Karlik et al., 2003). برای تولید محصول مناسب و مخصوصاً در خاک‌های آهکی در هر هکتار 200 کیلوگرم نیتروژن به‌صورت تقسیطی و در دو نوبت و بافاصله 15 تا 20 روز اضافه می‌شود (Srivastava,1975).درمزارع گل محمدی هند در هنگام کاشت 100 تا 125 کیلوگرم در هکتار کود کامل حاوی 18، 32 و 16 درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم با خاک گودال مخلوط می‌کنند و تا سال سوم هرساله مقادیر 160 تا 200 کیلوگرم نیتروژن، 60 تا 90 کیلوگرم فسفر و 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار پتاسیم به خاک افزوده می‌گردد؛ اما نکته قابل‌توجه این است که تمام این عناصر به‌صورت تقسیطی و در طی چند نوبت باید با خاک مخلوط گردند. در تحقیقی که در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد مقدار مناسب نیتروژن مصرفی در هکتار در حدود 30 تا 60 کیلوگرم در هکتار بیان شد. به گفته این محققان بسته به هدف تولید گل محمدی می‌تواند این مقادیر متفاوت باشد به‌گونه‌ای که چنانچه هدف تولید گل‌درشت‌تر است می‌تواند از 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن استفاده نمود اما درصورتی‌که هدف استحصال گلاب است می‌تواند از مقادیر کمتر تا 30 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود. در این تحقیق میزان توصیه‌شده نیتروژن 30 کیلوگرم در هکتار به‌صورت نیترات آمونیوم و 30 تا 60 کیلوگرم پتاسیم به‌صورت سولفات پتاسیم بیان شد.(دانشخواه و همکاران، 1386). درهرصورت باید به تأثیر منفی افزایش پتاسیم خاک برجذب سایر عناصر نیز توجه ویژه نمود. به‌صورت کلی میزان مورد استفاده پتاسیم و فسفر در مزارع گل محمدی به ترتیب 20 تا 50 کیلوگرم و 50 تا 90 کیلوگرم بیان‌شده است. در کنار عناصر پرمصرفی مانند نیتروژن، پتاسیم و فسفر باید عناصر کم‌مصرف را نیز مورد توجه قرارداد زیرا این عناصر نیز در فرایندهای مختلف گیاهان نقش بسیار حیاتی ایفا می‌کنند. مقدار مناسب این عناصر در خاک مزارع گل محمدی به ترتیب: بور 05/0 تا 5/0، آهن 3/0 تا 3، منگنز 2/0 تا 3، روی 30/0 تا 3، مس 001/0 تا 5/0 و مولیبدن01/0 تا 1/0 میلی‌گرم در کیلوگرم بیان‌شده است (Karlik et al., 2003). استفاده مناسب از عناصر کم‌ مصرف در موارد متعددی باعث بالا رفتن مقاومت گل محمدی به شرایط نامساعد محیطی شده است. هرچند که اطلاعات ذکرشده در بالا می‌تواند تا حد زیادی مثمر ثمر باشد اما باید قبل از هرگونه پیشنهادی مبنی بر توصیه برنامه‌های کود دهی مزارع گل محمدی آزمایش‌های تجزیه عناصر خاک و اندام‌های گیاهی انجام‌شده و بر اساس آن توصیه‌های کود دهی مزارع انجام پذیرد.

کود دامی

شاید کمتر موردی در اصلاح شرایط فیزیکی و میکروبی خاک به‌اندازه استفاده از کودهای دامی حیاتی باشد این کودها باعث افزایش ظرفیت نگه‌داری آب، متعادل کردن PH خاک، جلوگیری از فشرده شدن بیش‌ازحد آن و افزایش قابلیت نگهداری عناصر غذایی و در اختیار قرار دادن این عناصر در دسترس ریشه گیاهان می‌شوند.به‌طورمعمول در کشت‌های سنتی گل محمدی در ایران در ماه اسفند در حدود 10 تن کود دامی را با خاک مزرعه گل محمدی مخلوط می‌کنند. در کشور هندوستان توصیه‌شده است که در سال اول در حدود 18 تا 20 تن کود دامی با خاک مزرعه مخلوط شود. در پژوهشی که در کاشان انجام شد بین مزارعی که از کود دامی استفاده‌شده بود و مزارعی که از این کود استفاده‌نشده بود اختلاف چشمگیری مشاهده شد و در مزارعی که هرساله از 20 تن کود دامی استفاده شده بود میزان تولید گل به‌مراتب بالاتر بود (موسوی و فیضی، 1380). در اینجا باید به این نکته توجه نمود که کود دامی استفاده‌شده باید کاملاً پوسیده و عاری از هرگونه تخم حشرات و بذر علف‌های هرز باشد در غیر این صورت مشکل مبارزه با علف‌های هرز پیش خواهد آمد.

آبیاری

گل محمدی را به‌عنوان یکی از گیاهان مقاوم به شرایط کم‌آبی می‌شناسند. در کشت‌های سنتی فاصله بین دو آبیاری 7 تا 20 روز متغیر است. کارشناسان توصیه می‌کنند که در دو سال اول استقرار گیاهان هر 12 تا 15 روز یک‌بار آبیاری انجام گیرد و پس‌ازآن در سال سوم می‌تواند تعداد آبیاری را کاهش داد. اولین آبیاری ازاسفند شروع‌شده و تا اواسط فصل پاییز ادامه پیدا می‌کند. حساس‌ترین مرحله گل محمدی در برابر کم‌آبی در طول زمان گلدهی آن‌ها است که در طول این مدت باید دوره آبیاری کاهش یابد و حداقل استرس آبی در این مرحله به وجود آید. استرس آبی در این مرحله باعث کاهش اندازه گل‌های تولیدی و افت شدید کیفیت محصول خواهد شد. در تحقیقی که در کاشان انجام گرفت مناسب‌ترین تعداد آبیاری 5 بار به دست آمد. البته در این تحقیق کمترین تعداد آبیاری موردنیاز برای دستیابی به کیفیت قابل‌قبول مدنظربود (موسوی و فیضی، 1380). به‌هرحال باید تا حد امکان تلاش نمود که از یک‌سوحداقل تنش آبی ممکن به گیاهان واردشده و از طرفی نیز از هدر رفت آب تا حد امکان کاسته شود. در تحقیقی که به‌منظور مقایسه کارایی آبیاری قطره‌ای و آبیاری غرقابی در کاشان انجام شد گیاهانی که با سیستم آبیاری قطره‌ای آبیاری شده بودند علاوه بر مصرف آب کمتر دارای راندمان تولید بالاتری بودند. در این آزمایش میزان گل تازه برداشت‌شده در سیستم آبیاری قطره ای در حدود 1290 کیلو در هکتار و عملکرد گیاهان آبیاری شده با سیستم غرقابی حدود 780 کیلوگرم ثبت‌شده و بعلاوه میزان اسانس به دست آمده در روش آبیاری غرقابی 29 گرم در هر 100 میلی‌گرم گلاب و در گیاهان تحت آبیاری قطره‌ای 6/64 میلی‌گرم به ازای هر 100 گرم گلاب به دست آمد (فیضی و همکاران، 1380). در انتخاب محل کشت گل محمدی باید دقت نمود که محلی انتخاب شود که حداقل میزان بارندگی آن 350 میلی‌متر در سال باشد. البته چنانچه مزرعه گل محمدی به‌صورت آبی باشد می‌تواند در مناطق دیگر که میزان بارنگی کمتری دارند نیز اقدام به کشت گل محمدی نمود. در موردانتخاب مناطق مناسب برای مزارعی که به‌صورت دیم بوده و آبیاری در آن‌ها انجام نمی‌گیرد باید دقت بیشتری نمود. در این‌گونه موارد نباید میزان بارندگی کمتر از 350 میلی‌متر در سال باشد.

آماده‌سازی خاک و کشت بوته‌ها

ابتدا در پاییز زمین به‌صورت عمیق شخم زده‌شده و در حدود 8 تا 10 تن در هر هکتار کود دامی پوسیده به خاک اضافه می‌گردد. بوته‌ها را می‌تواند دو فصل کشت نمود. اولین و مهم‌ترین زمان کشت در زمستان و پس از برطرف شدن سرمای زمستانه در اسفندماه است. در پاییز نیز می‌توان اقدام به کشت نموده و به این صورت گیاهان کشت‌شده یک‌فصل رشد به جلو میافتند. روش کشت گل محمدی به دو صورت جوی و پشته و کرتی است که وابسته به تجهیزات مورداستفاده از هرکدام از این روش‌ها می‌توان استفاده نمود. مناسب‌ترین فاصله کشتی که در اکثر منابع دیده می‌شود فاصله چهاردر سه (فاصله بین بوته‌ها سه متر و بین ردیف‌ها چهار متر) گزارش‌شده است. انتخاب فاصله مناسب وابستگی مستقیم با نوع و شدت هرس دارد به‌گونه‌ای که در کشور هندوستان از فاصله 5/1 در 5/1 استفاده‌شده اما هرساله بوته‌ها را هرس می‌کنند. کشت متراکم باعث بروز مشکلاتی ازجمله دشواری عبور و مرور، کاهش نورگیری بوته‌ها و سایه‌اندازی آن‌ها بر روی یکدیگر می‌شود. اندازه چاله‌های کشت وابستگی مستقیم به جنس خاک داشته به صورتی که در خاک‌های عمیق و حاصلخیز لومی از گودال‌های /5 در /5 می‌توان استفاده نمود درحالی‌که در مناطقی که خاک از کیفیت پایین‌تری برخوردار است عمق و اندازه گودال 60 در 60 و بیشتر، در نظر گرفته می‌شود تا در سال‌های اولیه که درختچه تولید ریشه می‌کند اجازه افزایش حجم ریشه‌ها را به گیاه داده و گیاه به‌خوبی مستقر گردد. در هنگام کشت نیز مقدار 3 تا 4 کیلو کود دامی پوسیده با 20 تا 25 گرم کود کامل مخلوط شده و گیاه در این گودال کشت می‌گردد. البته در مناطقی که درجه قلیاییت خاک بالا است میتوان از گروه خاصی از باکتری‌های تجزیه‌کننده گوگرد و یا باکتری‌های آزادکننده فسفر که در بازار موجود هستند نیز جهت متعادل کردن PH و جذب فسفر کمک گرفت. قبل از کشت گیاهچه ها جهت کاهش خسارت موجودات خاکزی مضر بایدآن‌ها را با سموم قارچ‌کش مانند کاپتان تیمار کرده و سپس اقدام به کشت آن‌ها نمود و درنهایت خاک سطحی گودال بر روی ریشه‌ها ریخته شده و آبیاری انجام می‌شود.

هرس گل محمدی

گل محمدی از گونه‌های بوته‌ای گل‌سرخیان بوده که در این‌گونه‌‎ها ،گل‌ها بر روی شاخه‌های تشکیل‌شده در فصل جاری به وجود می‌آیند. متأسفانه در بین کشاورزان و زارعین گل محمدی یک باور غلط رواج یافته که گل محمدی احتیاج چندانی به هرس نداشته و تنها باید اقدام به حذف شاخه‌های آلوده و یا بیمار این گیاه نمود. درصورتی‌که هرس مناسب در این گیاه تضمین‌کننده محصول خوب و باکیفیت بالا است. در گیاهانی که هرس مناسب و سالانه در مورد آن‌ها انجام می‌گیرند نفوذ نور بیشتر بوده و به این دلیل سطح فتوسنتزی این گیاهان بالا رفته و درنهایت محصولی باکیفیت بالاتر تولید می‌شود. به‌علاوه در این‌گونه مزارع امکان عبور و مرور آسان نیز وجود داشته درصورتی‌که در مزارعی که هرس در آن‌ها انجام نمی‌شود علاوه بر کاهش کیفیت محصول به علت وجود پاجوش‌های فراوان و در هم رفتن شاخه‌ها برداشت محصول مشکل‌تر شده و تردد در این مزارع بسیار مشکل می‌شود. در مورد گل سرخ این‌گونه گفته می‌شود که هر عاملی که بتواند تولید شاخه‌های جدید را افزایش دهد می‌تواند باعث افزایش تولید محصول شود. در این گیاه چنانچه سرشاخه‌ها قطع شوند به علت کاهش غالبیت انتهایی جوانه انتهای ساقه جوانه‌های جانبی شروع به رشد کرده و درنتیجه تعداد بیشتری جوانه تولید می‌شود. زمان انجام هرس در اقلیم‌های مختلف متفاوت بوده اما عموماً بعد از رفع خطر سرمای زمستان و قبل از بیدار شدن جوانه‌ها انجام می‌گردد. بر ساس تحقیقات انجام‌گرفته توصیه می‌شود که هرساله 15 سانتیمتر از سرشاخه‌ها حذف شوند. به این صورت در تمام شاخه‌هایی که روی آن‌ها عمل هرس انجام‌شده است تعداد زیادی جوانه تحریک‌شده و این جوانه‌ها شاخه‌های جدید را تولید می‌کنند. نتایج آزمایش‌های انجام‌شده حاکی از آن است که استفاده از این هرس باعث افزایش عملکرد و کیفیت اسانس تولیدی شده است. در گلستان‌های کشور ایران هیچ‌گونه هرسی انجام نمی‌شود و تنها هر 5 تا 6 سال یک‌بار اقدام به کف بری بوته‌ها می‌کنند. با انجام این کار عملاً گیاه تا دو تا سه سال آینده از چرخه تولید خارج می‌شود. با توجه به مطالب ذکرشده و نتایج منفی اقتصادی عدم استفاده صحیح از فنون هرس گل محمدی آشنا کردن کشاورزان با این روش هرس و آموزش آن‌ها ضرورت پیدا می‌کند.

برای تربیت نهال گل محمدی نیز می‌تواند گیاه تازه کشت‌شده را در سال اول سر برداری نمود. در سال دوم دو هرس انجام می‌شودیک‌بار در اواسط تابستان و دیگری پیش از فرارسیدن سرمای زمستانه که اولین سر برداری از ارتفاع 50 و دومین سر برداری از ارتفاع 75 سانتیمتری انجام می‌گیرد؛ و در سال‌های بعد هرساله گیاهان از ارتفاع یک متری سر برداری می‌شوند. در آزمایشی که در مورد بررسی تأثیر ارتفاع سر برداری و ارتباط آن باکیفیت اسانس تولیدی گل رز انجام شد مشخص شد که از بین سه ارتفاع سر برداری 60، 90 و 120 سانتیمتر بهترین نتایج را گیاهان سر برداری شده در ارتفاع 90 سانتیمتری نشان دادند. در این گیاهان تمام شاخص‌های کیفی اندازه‌گیری شده نسبت به دو ارتفاع دیگر بالاتر بوده و به‌عنوان بهترین ارتفاع سر برداری گزارش شد

09335351573 تماس جهت مشاوره